[I]
Người ta bảo tôi:
– Anh phải cống cho tôi những sản phẩm lao động củà mình, bằng ấy Dollar hoặc bảng Anh, để tổ chức các tòa án, nhà tù, quân đội, tàu chiến cùng các công cụ phá hoại khác. Hoặc còn nữa: – Ngoài tiền nong mà anh phải cống nạp, tự anh phải trở thành người lính, tức là phải sẵn sàng giết chết tất cả những ai mà người ta sẽ chỉ cho anh.
Tôi hỏi: – Ai đưa ra cho tôi tất cả những mệnh lệnh trái ngược đến thế với phẩm giá của tôi, trí tuệ của tôi và ý thức đạo nghĩa nơi tôi?
Người ta trả lời: – Đó là chính phủ.
Tôi hỏi: – Chính phủ là gì?
Người ta trả lời: – Là những con người.
Tôi hỏi: – Những con người ấy có khác gì tất cả những người khác không?
Người ta bảo không, họ cũng như tất cả những người khác.
– Thế thì tại sao tôi lại phải làm những gì mà những người ấy ra lệnh cho tôi? Giá mà những người ấy đòi hỏi ở tôi những hành vi lương thiện, chứ đằng này họ lại yêu cầu ở tôi rặt những thứ ngược lại. Phài là kẻ điên mới để cho họ sử dụng những thành quả lao động của tôi hoặc thậm chí những hành vi của tôi.
– Nhưng đây là chính phủ.
-Chính phủ à? Thế thì cứ để chính phủ làm những gì mà họ cho là tốt đẹp, còn ông với chính phủ của ông thì hãy để cho tôi được yên.
Đấy, mỗi một người có lý trí và không thiếu ý thức đạo đức lẽ ra phải trả lời như thế đối với những yêu cầu của các chính phủ. Nhưng đáng tiếc, người đời thời nay trở nên ngu si bởi sự mê tín nhà nước đến nỗi họ không suy nghĩ làm những việc trái ngược nhất với trí tuệ, với những nguyên tắc đạo đức sơ đẳng, với tôn giáo mà họ tuyên tín và thậm chí vơi cả những lợi ích vật chất của họ.
Sự mù quáng của nhân quần thời nay là triệt để, và thật khủng khiếp những đau khổ bắt nguồn từ đấy. Nhưng cả sự mù quáng cũng như những khổ đau không thể kéo dài hơn nữa. .
Chân lý bắt đầu trở nên sáng rõ.
[II]
Con người có thể xem mình như là một động vật giữa những động vật sống chỉ bằng giờ phút hiện tại, có thể xem mình như là thành viên của gia đình, của xã hội, dân tộc sống hàng thế kỷ, và có thể và cần phải (bởi vì trí tuệ của nó bắt buộc nó làm điều ấy) xem mình như là thành viên, như là bộ phận của thế giới sống vô tận trong thời gian.
Quan hệ mà con người xác lập giữa cá nhân mình với thế giới, mà nó cảm thấy mình là một phần của thế giới ấy, và những nguyên tắc ứng xử bắt nguồn từ quan hệ ấy, đó là cái mà luôn luôn đã là và mãi mãi sẽ là yếu tố hướng đạo cho đời sống con người, là cái mà những con người hữu trí hiểu dưới từ “tôn giáo”.
[III]
Chúng ta không biết và không thể biết, hạnh phúc chung của loài người là ở đâu. Nhưng cái mà tất cả chúng ta đều biết chắc chắn, đó là hạnh phúc ấy, chỉ có thể đạt được bằng cách từng, con người tuân thủ không phải những luật lệ khác nhau, được người đời tuyên cáo ở những nước khác nhau, mà chỉ tuân thủ cái đạo luật của tình yêu mà từng người tìm thấy trong trái tim mình cũng như trong các học thuyết của những người hiền trên thế giới.
[IV]
“Như vậy, đừng lo lắng cho ngày mai, bởi vì ngày mai sẽ tự lo cho nó, mỗi ngày có đủ mối lo cho mình”
Đó là một chân lý vĩ đại. Ưu thế vĩ đại của cuộc sống chúng ta là chúng ta không biết cái gì đang chờ đợi ta. Chi có một điều luôn luôn thiết yếu, luôn luôn thích hợp cho mọi điều kiện, đó là tình yêu thương giữa người với người. Mà tình yêu thì có thể được biểu lộ chỉ trong hiện tại.
[V]
Con người ý thức được bản chất tinh thần của mình đứng cao hơn tất cả những tai họa có thể đổ xuống nó.
[VI]
Học thuyết đạo đức chỉ có thể trở thành toàn mãn, khi mà nó đồng thời là học thuyết tôn giáo. Học thuyết tôn giáo là vô dụng hoàn toàn, nếu nó không đồng thời là học thuyết đạo đức.
[VII]
Mục đích chân chính của mọi khoa học là nhận biết những chân lý cần thiết cho hạnh phúc của loài người. Mục đích sai lệch là sự biện minh cho những trò lừa bịp duy trì cái ác trong các xã hội con người. Là như thế luật học, kinh tế chính trị học và đặc biệt thần học.
[VIII]
Đa phần những tai ương mà loài người phải chịu đựng bắt nguồn từ quan niệm sai lầm kỳ lạ là người này có quyền trừng phạt người khác.
[1909] [140] [Bài nói đã ghi âm] Vào tháng Năm 1907, một phóng viên báo New York Times trong khi viếng thăm Tolstoi đã bày tỏ ý muốn giúp ông mua một máy ghi âm do Thomas A.Edison mới sáng chế để sử dụng trong công việc hằng ngày và Tolstoi đã đồng ý. Khi Edison đươc biết về ý định ấỵ, ông đã chủ động gửi tặng Tolstoi máy ghi âm ấy. Tolstoi đã viết thừ cảm ơn Cũng Edison đã cử hai nhân viên đến Yasnaya Polyana với một máy ghi âm tốt nhất và để ghi lại tiếng nói của Tolstoi, và nhà văn Nga theo gợi ý của Edison đã phát biểu gửi đến toàn thế giới một số tư tưởng tâm huyết của mình bằng tiếng Nga, Pháp và Anh.
❁ ❁ ❁
Tác giả: Lev Tolstoi
Nguồn: DTV eBook.